Projektowanie i zakładanie ogrodów wertykalnych w szkołach
Ogrody wertykalne stają się w ostatnich latach coraz bardziej popularne jako alternatywa dla tradycyjnego ogrodnictwa i wpisują się w elementy architektury krajobrazu wielu miast. Szkoły również idą z duchem czasu i podejmują inicjatywę założenia pionowych ogrodów w swoich placówkach. Zielone ściany są świetnym sposobem na zbliżanie uczniów do tematyki zrównoważonego rozwoju, działań proekologicznych, a także dają im szansę na zdobycie praktycznego doświadczenia z ogrodnictwem
Przystępując do projektowania ogrodów wertykalnych w szkołach, należy zacząć od wyboru odpowiedniego miejsca we wnętrzu. Ten czynnik decyduje o kształcie konstrukcji, systemie w jakim będzie wykonana ściana, oraz ilości zasadzonych roślin.
Ważnym aspektem jest dobór odpowiednich gatunków. Należy unikać tych silnie trujących, na przykład diffenbachii, anturium czy bluszczu doniczkowego. W naszych realizacjach w poznańskich szkołach wyselekcjonowaliśmy gatunki roślin tak, aby nie stanowiły potencjalnego zagrożenia dla dzieci. Spośród wielu gatunków wybraliśmy takie, które nie będą sprawiały problemu w późniejszej pielęgnacji – a jednocześnie stanowić będą piękną i naturalną ozdobę.
W obu projektach znalazły się:
- syngonium,
- filodendron scandens Brasil,
- epipremnum złociste oraz w odmianie Marble Queen,
- maranta,
- zielistka,
- phlebodium,
- niewielkie ilości epipremnum Golden Pothos o cytrynowej barwie liści – dla dodania koloru.
W 2022 wykonaliśmy dwie realizacje w szkołach. Jedna z nich stanowiła nagrodę główną w akcji edukacyjnej firmy Solaris #MiastoMisja. Ogród wertykalny powstał w Zespole Szkolno-Przedszkolnym Nr 1 na Os. Łokietka 104.
Korzyści z zakładania pionowych ogrodów w szkołach
1. Poprawa jakości powietrza i korzyści zdrowotne
Ogrody wertykalne odpowiadają za znaczącą poprawę jakości powietrza w pomieszczeniach, co przekłada się na korzyści zdrowotne. Większość polskich miast zmaga się ze smogiem, a zanieczyszczenie pyłami to w niektórych regionach problem całoroczny. Szkodliwy smog powoduje nie tylko problemy układu oddechowego! Dzieci i młodzież narażone są na obniżenie poziomu odporności. Zła jakość powietrza to obciążenie dla młodego organizmu, które skutkuje zmęczeniem i problemami z koncentracją.
Duża ilość żywych roślin pochłania dwutlenek węgla, oddając do powietrza czysty tlen. Rośliny również filtrują zanieczyszczenia, zatrzymują cząsteczki kurzu i szkodliwych związków organicznych. Dodatkowo potrafią niwelować szkodliwe działania systemów klimatyzacyjnych m.in przesuszenie powietrza.
Regulacja poziomu wilgotności jest niezwykle ważna! Odpowiednia wilgotność zapobiega namnażaniu się wirusów i bakterii. Suche powietrze nie tylko podrażnia oczy i gardło, ale również sprzyja namnażaniu się drobnoustrojów. Odpowiedni poziom wilgotności zapewniony przez rośliny działa jak naturalna bariera dla zarazków.
Czyste i odpowiednio nawilżone powietrze wpływają na samopoczucie, a dzięki roślinom zwykły szkolny korytarz zmienia się w miejsce, w którym chętnie przebywają uczniowie.
2. Możliwości edukacyjne i większe zaangażowanie uczniów
Poza zdrowotnym aspektem ważny jest również ten społeczny. Dzieci i młodzież coraz rzadziej spędzają czas w naturze. Doniczki na parapetach raczej nie wzbudzają zainteresowania i entuzjazmu uczniów. Estetyczny ogród wertykalny może wesprzeć nauczycieli w procesach edukacyjnych. Nie zastąpi on kontaktu ze środowiskiem naturalnym, jednak może uczyć o jednym z najbardziej skomplikowanych procesów – tworzeniu się ekosystemów, wzajemnym wsparciu roślin, oraz oczyszczaniu powietrza w naturalny sposób. Dobrze zaaranżowana zieleń w przestrzeni szkolnej powinna być czymś więcej niż ozdobą! Ważne jest aby ogród umieszczony był w ogólnodostępnych pomieszczeniach, tak aby młodsi i starsi uczniowie mieli do niego dostęp, mogli wspólnie dbać o rośliny i obserwować ich rozwój.
Co mają do powiedzenia uczniowie?
Obydwie wykonane przez nas realizacje w szkołach spotkały się z entuzjastycznym przyjęciem uczniów. Młodsze dzieci zainteresowane były pionowym układem roślin, a duże ich nagromadzenie przywołało na myśl dżunglę i lasy tropikalne. Dla młodzieży w Samorządowej Szkole Podstawowej nr 6 we Wrześni istotny był aspekt zdrowotny i to w jaki sposób rośliny mogą poprawić ich samopoczucie, ograniczyć zmęczenie czy pomóc się zrelaksować. Dwa ogrody wertykalne powstały w Salce Edukacyjnej, w której odbywają się lekcje i zajęcia pozalekcyjne związane z ekologią i ochroną przyrody.
